
तुम्ही सुद्धा प्रोफेक्स सुपर चा वापर करतांना चुकता आहात का?
शेअर करा
प्रोफेक्स सुपर (प्रोफेनोफॉस ४०% + सायपरमेथ्रिन ४% ईसी) विविध प्रकारच्या किडीला नियंत्रित करणारे कीटकनाशक आहे. त्याच्या याच गुणधर्मामुळे ते भारतीय शेतकऱ्यांमध्ये अतिशय प्रचलित आहे. प्रोफेनोफॉस आणि सायपरमेथ्रिन या दोन सामर्थ्यवान घटकांचे मिश्रण असलेले हे कीटकनाशक पिकांच्या संरक्षणासाठी विश्वासार्ह पर्याय ठरते.
प्रोफेक्स सुपर: मधील सक्रिय घटक
प्रोफेक्स सुपर कसे काम करते हे नीट समजून घ्यायचं असेल तर त्यातले दोन मुख्य घटक कसे काम करतात हे जाणून घेणं गरजेचं आहे.
-
प्रोफेनोफॉस: हा घटक कीटकांच्या मज्जासंस्थेवर हल्ला करतो. त्यामुळे कीटक अर्धांगवायू होऊन मरतात. हा घटक खास करून बोंडअळीसारख्या कापूस पिकांच्या प्रमुख शत्रूवर अतिशय प्रभावी आहे.
-
सायपरमेथ्रिन: हा दुसरा घटक कीटकांच्या शरीरावर संपर्कात येताच त्यांच्या मज्जातंतूंमधल्या संदेशवहनात अडथळा आणतो आणि त्यांना त्वरित मारतो. हा घटक मावा, पांढरी माशी आणि थ्रिप्स (फूल किडे) यांसारख्या विविध प्रकारच्या किडींवर गुणकारी ठरतो.
प्रोफेक्स सुपरने कोणत्या किडी चांगल्या नियंत्रित होतात?
प्रोफेक्स सुपर नियमित पणे आढळून येणाऱ्या अनेक प्रकारच्या किडींवर गुणकारी ठरतं, त्यामुळे ते आपल्या शेतकऱ्यांसाठी अतिशय उपयोगी आहे.
- बोंडअळी: कापसाच्या पिकांना मोठं नुकसान करणाऱ्या या अळ्यांवर (अमेरिकन बोलवर्म, तंबाखू अळी, गुलाबी बोंड अळी) प्रोफेक्स सुपरचं नियंत्रण जबरदस्त आहे.
- मावा: रोपांच्या वाढीला अडथळा आणून उत्पादन घसरवणाऱ्या या छोट्या किडींना प्रोफेक्स सुपर मुळापासून नष्ट करतं आणि तुमची पिकं सुरक्षित ठेवतं.
- पांढरी माशी: रोपांना कमजोर करून विषाणू पसरवणाऱ्या या किडींवर प्रोफेक्स सुपरचं नियंत्रण अगदी प्रभावी आहे.
- थ्रीप्स: रोपांच्या वाढीला खीळ घालणाऱ्या या सूक्ष्म किडींना प्रोफेक्स सुपर पूर्णपणे नष्ट करतं आणि पिकांचं संरक्षण करतं.
प्रोफेक्स सुपर (प्रोफेनोफोस 40% + साइपरमेथ्रिन 4% ईसी), विभिन्न प्रकारके कीटों का नियंत्रण करने की क्षमता रखता है इसलिए यह खासा चलन मे है। दो शक्तिशाली सक्रिय तत्व, प्रोफेनोफोस और साइपरमेथ्रिन के मिश्रण से बना यह किटनाशक विश्वसनीय है।
प्रोफेक्स सुपर कोणकोणत्या पिकात वापरावे?
प्रोफेनोफॉस ४०% + सायपरमेथ्रिन ४% ईसी (प्रोफेक्स सुपर) हे केवळ कापूस पिकांसाठी अधिकृतपणे मंजूर आहे. तथापि, शेतकऱ्यांना शिफारस केलेल्या मार्गदर्शक तत्त्वांचे पालन करून कापूस, वांगी, मिरची आणि मका यांसारख्या विशिष्ट पिकांसाठी इमामेक्टिन बेंझोएट, फेनप्रोपाथ्रिन, फेनपायरोक्झिमेट किंवा लॅम्ब्डा सायहॅलोथ्रिन सारख्या इतर कीटकनाशकांसह प्रोफेनोफॉस वापरण्याचा पर्याय आहे, .
काही शेतकरी आणि तज्ञ विविध खाद्य पिकांमध्ये प्रोफेक्स सुपर वापरण्याची वकिली करत असले तरी, जागरूक शेतकरी कीटकनाशकांच्या जबाबदार वापराचे महत्त्व समजतात आणि अनेक इतर शिफारस केलेल्या पर्यायांमधून निवड करू शकतात, त्यामुळे गैरवापर टाळतात. रिसेट एग्री या विषयावर जनजागृती करते आहे.
प्रोफेक्स सुपरचा वापर करतांना स्वसुरक्षा कशी करावी?
प्रोफेक्स सुपर हे कीटक नियंत्रणासाठी एक साधन आहे हे खरं, पण शेवटी ते एक विष आहे. ते वापरताना सुरक्षितता आणि जबाबदारी अत्यंत महत्त्वाची आहे.
- स्वतःचे संरक्षण करा: कीटकनाशकाचा थेट संपर्क टाळण्यासाठी नेहमी हातमोजे, मास्क आणि चष्मा घाला.
- काळजीपूर्वक हाताळणी आणि साठवणूक: प्रोफेक्स सुपर लहान मुलांच्या आणि प्राण्यांच्या आवाक्याबाहेर, सुरक्षित आणि हवेशीर ठिकाणी ठेवा.
- लेबलवरील सूचनांचे पालन: सुरक्षित आणि परिणामकारक वापरासाठी लेबलवरील सर्व सूचना बारकाईने वाचा आणि त्याप्रमाणे वापर करा.
- जास्त वापर टाळा: पर्यावरणाला होणारे नुकसान आणि कीटकनाशकांना दाद न देणारे कीटक निर्माण होण्यापासून रोखण्यासाठी प्रोफेक्स सुपरचा अतिवापर टाळा.
प्रोफेक्स सुपरला पर्यायी किंवा जोड कीटक नाशके कोणती.
कापूस पिकात येणाऱ्या किडीचे नियंत्रण करण्यासाठी प्रोफेक्स सुपर हा एक शेवटचा पर्याय असतो. अनेकवेळा पर्यायी पद्धतींचा वापर केल्याने प्रोफेक्स सुपर चा वापर कमी किंवा बाद केला जाऊ शकतो.
- सापळे: कीटक निरीक्षण व नियंत्रण करण्यासाठी चिकट सापळे, फेरोमोन सापळे आणि प्रकाश सापळे वापरले जाऊ शकता।
- कडुनिंबावर आधारित कीटकनाशके: कडुनिंबाच्या झाडाच्या विविध भागांपासून बनवलेली ही नैसर्गिक कीटकनाशके, पर्यावरणाला कमीत कमी हानी पोहोचवून प्रभावी कीड नियंत्रण करतात.
- जैविक कीटकनाशके: ही सूक्ष्मजीव-आधारित कीटकनाशके कीटकांचा बंदोबस्त करण्यासाठी सजीवांचा वापर करतात. हा एक शाश्वत आणि पर्यावरणपूरक पर्याय आहे.
- बीटी कीटकनाशके: बॅसिलस थुरिंजिअन्सिस या जिवाणूतील प्रथिने असलेली ही अनुवांशिकरित्या निर्मित कीटकनाशके विशिष्ट कीटकांवर नियंत्रण ठेवण्यासाठी खास तयार केलेली असतात.
पर्यायी कीटकनाशके वापरण्याचे फायदे
पर्यायी कीटकनाशकांचा वापर केल्याने भारतीय शेतकऱ्यांना अनेक फायदे मिळतात:
- पर्यावरणाशी मैत्री: नैसर्गिक आणि जैविक कीटकनाशकांचा वापर करून पर्यावरणावर होणारा परिणाम कमी होतो आणि उपयुक्त कीटकांचे संरक्षण होते.
- कीटकनाशकांना प्रतिकार होण्याचा धोका कमी: विविध कीड नियंत्रण पद्धती वापरल्याने कीटकनाशकांना दाद न देणारे कीटक निर्माण होण्यापासून प्रतिबंध होतो.
- शाश्वत शेती: कीड व्यवस्थापन धोरणांमध्ये पर्यावरणपूरक पर्यायांचा समावेश करून शाश्वत शेती पद्धतींना चालना मिळते.
प्रोफेक्स सुपरचा एकात्मिक उपयोग कसा करावा
प्रभावी कीड व्यवस्थापनासाठी, एकात्मिक कीड व्यवस्थापन (IPM) पद्धतीचा अवलंब करून शेतकरी प्रोफेक्स सुपरचे इतर कीटकनाशकांसोबत एकत्रीकरण करू शकतात:
- कीटकनाशकांची फेरपालट: कीटकांना प्रतिकार होण्यापासून रोखण्यासाठी वेगवेगळ्या पद्धतींसह विविध कीटकनाशकांचा वापर करा.
- कीटकांच्या संख्येवर लक्ष ठेवा: कीटकनाशकांच्या वापराची गरज ठरवण्यासाठी नियमितपणे कीटकांच्या संख्येचे निरीक्षण करा.
- जैवविविधतेला प्रोत्साहन द्या: फुलांची रोपे लावून आणि नैसर्गिक अधिवासांचे संरक्षण करून उपयुक्त कीटकांच्या संख्येत वाढ करा.
सुरक्षा मार्गदर्शक तत्त्वांचे काळजीपूर्वक पालन करून, सक्रिय घटक समजून घेऊन आणि पर्यायी कीटकनाशकांचा शोध घेऊन, भारतीय शेतकरी त्यांच्या कीड व्यवस्थापन धोरणांमध्ये प्रोफेक्स सुपरच्या वापराविषयी सुज्ञ निर्णय घेऊ शकतात.